Wat geef jij prijs
Reflectie op wat we bereid zijn op te geven in relaties, werk en samenleving, en wat we koste wat kost willen behouden
Deze blog onderzoekt de momenten waarop we iets van onszelf prijsgeven — uit liefde, loyaliteit of noodzaak — en de momenten waarop we onze grenzen bewaken. Hoe maken we onderscheid tussen wat kan wijken en wat wezenlijk is?
.
Soms vragen situaties ons om een offer. Het kan iets kleins zijn — een stukje tijd, een voorkeur, een gewoonte. Soms gaat het om iets groots: een overtuiging, een droom, een deel van onze identiteit. We geven iets prijs omwille van een groter geheel, of om iemand die ons dierbaar is. In die momenten is het motief vaak liefde, verantwoordelijkheid of het streven naar harmonie.
Maar niet elk offer is gezond. Soms geven we meer weg dan goed voor ons is. Uit angst voor afwijzing, uit gewoonte om te pleasen, of omdat we denken dat het “nu eenmaal zo hoort”. Dan raakt wat we weggeven aan onze kern. Als we te vaak of te veel concessies doen, kan er langzaam iets verdwijnen van wie we werkelijk zijn. En het lastige is: dat verlies gebeurt zelden ineens. Het sluipt erin, ongemerkt, stukje bij beetje.
In het leven — en zeker in leiderschap — is het daarom essentieel om onderscheid te maken tussen wat kan wijken en wat wezenlijk is. Sommige waarden zijn onderhandelbaar, andere niet. Sommige keuzes vragen flexibiliteit, andere juist standvastigheid. Dit vraagt om zelfkennis: weten wat jouw fundament is, welke waarden voor jou niet te koop zijn, en welke aspecten van jezelf je nooit volledig wilt opofferen.
Het herkennen van deze grenzen begint vaak in stilte. In de drukte van alledag gaan we snel voorbij aan de signalen die ons lichaam en onze emoties geven. Maar als we de tijd nemen om echt te luisteren, merken we het vaak wel: die spanning in onze buik, die knoop in onze keel, dat gevoel van weerstand dat niet weggaat. Het zijn indicatoren dat we misschien iets van onszelf aan het weggeven zijn wat niet weggegeven kan worden zonder schade.
In teams en organisaties speelt dit net zo. Professionals kunnen vanuit loyaliteit, ambitie of druk van bovenaf dingen doen die in strijd zijn met hun waarden. Op korte termijn lijkt dat soms de makkelijkste weg, maar op lange termijn kost het energie, motivatie en betrokkenheid. Een cultuur waarin mensen hun grenzen kunnen uitspreken, is daarom niet alleen gezonder, maar ook productiever. Grenzen bewaken is geen tegenwerking; het is investeren in duurzame samenwerking.
Er zijn ook momenten waarop iets prijsgeven juist krachtig en verbindend kan zijn. Als we bewust kiezen om eigen comfort opzij te zetten om ruimte te maken voor een ander. Als we in een conflict even onze eigen positie loslaten om echt te luisteren naar wat de ander drijft. Als we een vertrouwd patroon doorbreken om een nieuwe weg mogelijk te maken. In zulke momenten is het prijsgeven geen verlies, maar een investering in relatie, groei of vernieuwing.
De kunst is dus niet om koste wat kost vast te houden, noch om altijd mee te bewegen. Het is de kunst om te weten wanneer je buigt en wanneer je blijft staan. Dat vraagt om reflectie én dialoog: het open gesprek met jezelf én met de mensen om je heen. In leiderschap betekent dit dat je jezelf regelmatig de vraag stelt: “Wat geef ik nu prijs? En waarom?”
Wanneer je het antwoord op die vraag helder hebt, kun je veel bewuster kiezen. Soms zal dat betekenen dat je meer geeft dan je dacht te kunnen missen. Soms zal het betekenen dat je de grens trekt en zegt: tot hier en niet verder. In beide gevallen wordt de keuze sterker, omdat hij geworteld is in bewustzijn en verbonden met je waarden.
Misschien is dat wel de kern: weten wat voor jou ononderhandelbaar is, en wat je bereid bent te delen. Alleen dan kun je met overtuiging, helderheid en integriteit bewegen in de complexe dynamiek van relaties, werk en samenleving.
Rene de Baaij
